Pociągiem czy samolotem?

Takie pytanie możemy sobie zadawać od wczoraj, kiedy to najszybszy pociąg na szynach TGV (fr. Train à Grande Vitesse / Pociąg Wielkiej Prędkości) osiągnął prędkość 574.8 km/h. Pobił on swój dotychczasowy rekord prędkości sprzed 17 lat kiedy to osiągnął prędkość 515,3 km/h. Francuski pociąg osiągnał rekord na nowo wybudowanej  trasie pomiędzy Paryżem a Strasburgiem. Normalnie kursujące pociągi TGV we Francji osiągają prędkość do 320 km/h. 

Dla porównania japoński pociąg Maglev z rekordem prędkości 581 km/h na podwoziu magnetycznym. Rekord zanotowano 2 grudnia 2003 roku, na najdłuższej trasie kolei magnetycznej o długości około 30 km. Trasa ta jest pokonywana w 8 min.

Założenia konstrukcyjne
Przed konstruktorami TGV stanęło wiele wyzwań technicznych. Najważniejsze z nich obejmowały:

• uzyskanie bardzo wysokiej prędkości maksymalnej, przy możliwości pokonywania dużych nachyleń toru, a zatem osiągnięcie jak najwyższej mocy ciągłej pociągu,
• uzyskanie jak najniższej masy składu w celu ograniczenia zużycia szyn, a także poprawy komfortu jazdy,
• zapewnienie pasażerom wysokiego bezpieczeństwa i komfortu podróży.

Konstrukcja pociągów TGV zawiera wiele usprawnień i innowacji, w stosunku do tradycyjnych pociągów, które pozwoliły spełnić wymienione założenia.

Napęd 
Pociągi TGV są zasilane energią elektryczną pobieraną przez pantograf z górnej sieci trakcyjnej. Dodatkowo pociągi TGV Eurostar są wyposażone w urządzenia pozwalające na pobieranie prądu elektrycznego z trzeciej szyny, ponieważ w taki system zasilania wyposażone są linie kolejowe w południowej Anglii. Wszystkie pociągi TGV są co najmniej dwusystemowe, co oznacza, że mogą być zasilane dwoma różnymi napięciami, w przypadku Francji są to napięcie przemienne 25 kV, 50 Hz  (na liniach na północy kraju i na liniach LGV) oraz napięcie stałe 1.5 kV  (głównie na południu kraju i w okolicach Paryża). Ponadto pociągi operujące na liniach zagranicznych w Niemczech, Szwajcarii, Belgii, Holandii, Włoszech oraz Wielkiej Brytanii muszą być przystosowane do napięcia używanego w tych krajach, tak więc pewna ilość pociągów TGV jest trzysystemowa lub nawet czterosystemowa. Wszystkie pociągi są wyposażone w dwie pary pantografów, jedną dla współpracy z siecią prądu stałego i jedną dla sieci prądu przemiennego.

Elementem napędowym pociągów są silniki elektryczne umieszczone na wszystkich osiach w głowicach napędowych, w TGV Sud-Est oraz TGV Eurostar w silniki wyposażone są również obydwie osie w najbliższych głowicom wózkach skrajnych wagonów składu. Używane są trzy rodzaje silników:

• silniki prądu stałego - TGV Sud-Est
• silniki asynchroniczne prądu przemiennego - TGV Eurostar, TGV POS, TGV Duplex NG
• silniki synchroniczne prądu przemiennego - pozostałe pociągi

Rekordy prędkości
Pociągi TGV wielokrotnie w swojej historii ustanawiały rekordy prędkości. Obecnie do pociągu V150, specjalnej jednostki TGV należy światowy rekord prędkości pojazdu szynowego, wynoszący 574,8 km/h ^[4]. Wcześniej rekord prędkości należał również do TGV, do TGV Atlantique, który obowiązywał przez 16 lat i wynosił 515.3 km/h. TGV jest również rekordzistą świata, jeśli chodzi o prędkość handlową pociągu - pomiędzy stacjami Lyon-Saint-Exupéry TGV i Aix-en-Provence TGV osiąga regularnie prędkość 263,3 km/h (jest to światowy rekord prędkości handlowej pociągu ^[5]). Do TGV należy ponadto rekord prędkości pociągu podczas podróży bez przerw na dystansie ponad 1000 km wynoszący 317,5 km/h.

Kilka ważnych dat:

• 8 grudnia 1972 - 318 km/h - TGV001 napędzany turbiną gazową
• 26 lutego 1981 - 380 km/h - TGV Sud-Est 16
• grudzień 1988 - 408,7 km/h - TGV Sud-Est 117
• 5 grudnia 1989 - 482,4 km/h - TGV Atlantique 325
• 18 maja 1990 - 515,3 km/h - TGV Atlantique 325
• 13 lutego 2007 - 554.3 km/h - jednostka V150
• 20 lutego 2007 - 557 km/h - jednostka V150
• 29 marca 2007 - 568 km/h - jednostka V150
• 3 kwietnia 2007 - 574,8 km/h - jednostka V150

Jednostka V150 składa się z głowic napędowych TGV POS 4402 oraz trzech wagonów TGV Duplex z napędnymi wózkami.
Tłustym drukiem zaznaczono rekordy oficjalne.

Więcej na temat TGV oraz bicia rekordów prędkości można znaleźć na http://pl.wikipedia.org/wiki/TGV

• TGV Oficjalna strona pociągów TGV (fr) (en) (de)
• Oficjalna Strona francuskich kolei SNCF (fr) (en) (de)
• TGV EuroFrance Nieoficjalna strona poświęcona pociągom TGV (fr)
• Strona poświęcona pociągom TGV (en)
• Schematy pociągów TGV (fr)
• Historia TGV (en)
• LGV Est (fr)